ZONDEBOK, HET IS ALTIJD JOUW SCHULD

Hoe weet je of je vroeger “de scapegoat”, ook wel de zondebok, bent geweest? Misschien herken je jezelf in onderstaande eigenschappen.

Herken jij jezelf zondebok?

• Eigenzinnig
• Empathisch
• Gerechtigheid zoeken
• Schuld op je nemen
• Reactief zijn
• Hoogsensitief
• Beschermend voor anderen
• Zorgzaam 
• “Anders” op de een of andere manier

Meestal zie je de zondebok in gezinnen met een narcistische ouder. De narcistische ouder zorgt ervoor dat één persoon altijd de schuld krijgt, om zo de aandacht van zichzelf af te leiden.

Mislukken is geen optie

De narcistische ouder wil perfectie, want alles wat een mislukking zou zijn is bedreigend. Alles wat niet voldoet aan de eisen, is not done. Maar aan de andere kant zijn ook de successen van het kind een bedreiging. Er komt namelijk jaloezie en onzekerheid naar boven, als het kind goed presteert. Het kind mag nooit boven de ouder uitstijgen, dat kan de narcist niet verdragen. 

Als zondebok ben je een makkelijk doelwit voor de frustraties, onzekerheden en haat van deze ouder. Waarschijnlijk was alleen jij de pineut en bleven je broers en zussen gespaard, je was het “offerlam”. Vaak zie je nog een kind dat een rol krijgt, “het golden child“, het gouden kind. Dit lijkt fijn, om alles goed te doen, maar ook dit is een destructieve rol.

Je raakt in de put

Misschien denk je dat het wel voorbij gaat als je volwassen bent, maar niets is minder waar. Vaak zie je depressie, angst, teruggetrokkenheid maar ook zelfs suïcidale gedachten of neigingen. Je bent namelijk gaan geloven dat alle beschuldigingen waar zijn, het zijn je overtuigingen geworden, het is een deel van je conditionering.

Doseer het contact

Als je jezelf hierin herkent, is het verstandig om het contact tijdelijk te beperken, als je hiermee aan de slag wil. Deze beslissing is natuurlijk niet makkelijk, want er is altijd een loyaliteit naar je ouders. Toch is het van belang om te kijken of je echt beschadigd werd en wordt.

Welke impact hebben de narcistische eigenschappen op jou als zondebok? 

• Je mag jezelf niet zijn. Je mag geen eigen behoeften, persoonlijkheid of onafhankelijkheid hebben. Je moet je gedragen zoals je wordt opgedragen. 
• Je wordt bestempeld als egocentrisch, of zelfs “narcistisch”. Omdat je je eigen wensen en interesses hebt, word je gestraft als je deze nastreeft.
• Je ervaart een gebrek aan empathie, of het wordt gespeeld. Vaak krijg je zelf het verwijt onverschillig te zijn, omdat je anderen, en dan vooral het narcistische familielid, niet op de eerste plaats zet.
• Je voelt je alleen en hebt geen verbinding meer met de anderen in het gezin. Er is zoveel wantrouwen dat een band opbouwen bijna onmogelijk is, de veiligheid is kapot gemaakt. Auteur: Madeleine van Mourik.