GRENZEN, DURF JIJ ZE TE STELLEN?

Je bent grenzeloos. Dat is iets wat wel vaker voorbij kwam in de zoektocht naar mezelf. Grenzen heeft iedereen dacht ik. En iedereen vindt me fel genoeg. Dus ik heb echt wel grenzen, toch?

Toch worstelde ik er behoorlijk mee. En de vele voorbeelden over grenzen die me werden gegeven, kwamen niet allemaal even helder over. Hoe stel je grenzen? En nog lastiger, wat moet je doen als iemand over je grens gaat?  Uiteindelijk begon ik het te begrijpen. Het gaat er niet om dat je een actie van een ander wil beheersen of onder controle wil hebben. Het gaat er om dat je duidelijk hebt welke actie je zelf onderneemt. Als je grenzen overschreden worden.

Leer “nee” zeggen

Ik bleef het moeilijk vinden, omdat ik diep van binnen niet altijd even zeker was van mezelf en mijn waarde. Klopt het wel dat ik die persoon nu nee verkoop? Ben ik niet te hard? Ben ik niet aan het duwen uit boosheid? En ga zo maar door.  Alles wat ik de afgelopen jaren over grenzen probeerde te begrijpen, werd me pas veel later duidelijk. Ik kan nu inzien dat het goed is om aan mijn behoeften te voldoen. En het dus volkomen acceptabel is om “nee” te zeggen of een andere grens te stellen.

“You can be a good person with a kind heart and still say no”

Je kunt grenzen stellen op allerlei gebieden. Er zijn grenzen die te maken hebben met je geest. Iedereen heeft recht op zijn eigen gedachten en mening. Emotionele grenzen zijn er omdat iedereen recht heeft op zijn eigen gevoelens. De fysieke grenzen gaan over het recht hebben op de ruimte die je nodig hebt voor jezelf. Een hele belangrijke is onze sociale grenzen. Je hebt recht op je eigen vrienden en de sociale activiteiten die je wil ondernemen. En tot slot kennen we nog onze spirituele grenzen. Iedereen heeft recht op zijn eigen overtuigingen en geloof daarin.

Voorbeeldgedrag

Het stellen van onze grenzen gaat meestal niet vanzelf. Daar moeten de meeste van ons toch aardig wat vaardigheden in leren. Psychologen zijn het er wel over eens dat grenzen worden geleerd door modelgedrag. Wat je bij je ouders ziet, neem je waar en neem je over. Als er dus niet goed met grenzen werd omgegaan tijdens je jeugd dan kan je hier je hele leven last van houden.

“I set my boundaries to respect myself not to offend others”

Ten eerste is het belangrijk om je grenzen te kennen. Welke grenzen heb jij? Zijn ze anders naar je partner of collega’s? Welke grenzen stel je aan je kinderen of vreemden? Ga eens na of er in het verleden situaties zijn geweest waarin je boos werd op iemand. Werd er een grens overschreden?

Assertiviteit

Om goed grenzen te kunnen stellen moeten we assertief zijn. Als iemand voordringt bij de kassa, zeg jij er dan iets van? Kom je assertief voor jezelf op, of is dat lastig? Krijg je op je werk alles op je bord, zeg je er dan iets van? Geef je aan dat het niet eerlijk verdeeld is en je dit veranderd wil zien? Als een vriend je pijn heeft gedaan, vraag je dan om een gesprek om het uit te praten? Vertel je wat je zo’n pijn heeft gedaan?

“You get what you tolerate”

In het begin zal het moeilijk zijn en onwennig. Het kan de nodige angst voor afwijzing oproepen. Iemand kan namelijk boos reageren op je grens omdat het voor die persoon niet zo goed uitkomt. Of de ander is het er niet mee eens waardoor je in een confrontatie beland. Maar, oefening baart kunst!

Waardeer jezelf

Bedenk goed dat ook al wordt een ander boos. Je grenzen aangeven betekent dat je jezelf, je behoeften en je gevoelens meer waardeert dan de gedachten en meningen van anderen. Assertief zijn betekend niet dat je onaardig bent. Het betekent alleen dat je eerlijk en duidelijk bent. En tegelijk behoudt je waardigheid en respect voor jezelf.

“What you allow, will continue”

Als je je grens hebt aangegeven is het belangrijk dat je er ook naar leeft. Mochten ze het niet respecteren dan is het het beste om het contact of gesprek te verbreken voor dat moment. Assertief zijn, vooral als je dat niet gewend bent, kan behoorlijk eng zijn. Je kunt het beste beginnen met iets kleins en zo kan je jouw vaardigheden uitbouwen.

Nee zeggen is fout

Ons is geleerd dat we geen “nee” mogen zeggen en dat het onbeleefd is om de wensen van een ander te negeren. Al heel jong leren we dat we rekening moeten houden met de ander. Zelfs in kinderprogramma’s wordt dit onderwerp vaak naar voren gebracht. We leren dat het onbeleefd is om duidelijk te zijn over wat we wel en niet leuk vinden.

“NO is a complete sentence” 

Een grens instellen betekent eenvoudig nee zeggen als ik niets wil doen, in plaats van me schuldig en verplicht te voelen. Het betekent dat je vertelt wat je nodig hebt van de ander. In plaats van boos te worden wanneer je gedachten niet gelezen worden en er niet voorzien wordt in je behoeften.

Zorg dat je niet boos wordt

Als je geen grenzen stelt, leidt dit tot woede en wrok. Het kan relaties zelfs uit elkaar scheuren. Als je niet uitspreekt wat je diep van binnen wil dan komt het er vroeg of laat allemaal uit. Dan ga je boosheid voelen naar de ander, die niet de kans krijgt om op je grens te reageren omdat hij niet wordt aangegeven.

“Having healthy boundaries is a form of self love and self respect”

In relaties zien we vaak dat we bang zijn om een grens te stellen, omdat de ander misschien wel vertrekt als we dat doen. We worden afgewezen. Zeggen; “Ik vind het niet goed dat je dit of dat doet”, maakt ons bang voor de reactie. Ik was en ben soms nog bang voor de gevolgen, dus lijkt het makkelijker om de grens niet te stellen. Hiermee ga je natuurlijk over je eigen grenzen heen wat niet ten goede komt van je zelfbeeld.

Verander de ander niet

Als je een grens stelt wees je er dan van bewust dat je niet iemand moet willen veranderen of besturen. En je moet klaar zijn om weg te lopen van de relatie, mocht er niet naar je grens worden geluisterd. En verder moet je de grens stellen vanuit liefde en respect voor jezelf, in plaats van angst en controle over en naar iemand anders. Grenzen gaan namelijk nooit over het veranderen van andermans acties of gedrag.

“A lack of boundaries invites a lack of respect”

Een voorbeeld is bijvoorbeeld als je bij een vriend in de auto zit die veel te hard rijdt. Dan is je grens niet; “stop met zo hard rijden”. Jouw grens is; “Ik wil vind zo hard rijden gevaarlijk, dus ik wil niet in een auto zitten die zo hard gaat. Als je niet langzamer wil rijden dan wil ik dat je mij uit de auto laat. De ander hoeft niet te stoppen met hard rijden. Je vertelt alleen dat je zelf niet in een auto met die hoge snelheid wil zitten.

Wat zijn je behoeften

Zet de behoeften die je hebt op papier. Wat wil jij voor je mooiste leven? Hoe ziet dat eruit? Welke waarden en normen vind jij belangrijk? Vervolgens komen hier grenzen uit voort die deze doelen dienen. Leer stap voor stap om je eraan te houden en assertief voor jezelf op te komen. Auteur: Madeleine van Mourik.