7 VORMEN VAN PARENTIFICATIE

In het boek ‘Niemandskinderen’ van Carolien Roodvoets worden verschillende vormen van parentificatie bij kinderen besproken, en de impact ervan op hun leven. Stel je voor dat je opgroeit in een omgeving waar de grenzen tussen ouder en kind vervagen, en je gedwongen wordt om de verantwoordelijkheden van je ouders te dragen. Hieronder lees je 7 vormen van parentificatie.

7 vormen van parentificatie

• Het Doe-het-zelfkind. Sommige kinderen groeien op in gezinnen met weinig structuur en toezicht. Vaak zijn de ouders afwezig vanwege verslavingen of andere problemen. In deze omstandigheden worden kinderen gedwongen om voor zichzelf en soms zelfs voor hun broertjes en zusjes te zorgen. Ze missen erkenning van hun eigen behoeften en groeien op in een omgeving waar ze niet gezien worden.
• Het Gedresseerde Kind. In sommige gezinnen wordt het leven van kinderen strak geregisseerd door hun ouders. Deze ouders projecteren hun eigen verwachtingen en onvervulde dromen op hun kinderen, waardoor een verstikkende omgeving ontstaat. Kinderen worden gedwongen om te voldoen aan de normen en doelen van hun ouders. Als ze hier niet aan voldoen, ervaren ze een gevoel van falen.
• Plaatsvervangende Partner. Wanneer een kind een partnerrol op zich neemt, kan dat gebeuren omdat de ouder geen gezonde relatie met zijn of haar partner heeft, of omdat er geen partner is. Het kind draagt de verantwoordelijkheid voor emotionele, opvoedkundige en huishoudelijke taken, waardoor het in een volwassen rol wordt geduwd. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de emotionele ontwikkeling van het kind.

Ik ben een boksbal

• KOPP-kinderen en Verplegers. Sommige kinderen worden belast met de zorg voor een ouder met psychische problemen of verslavingen. Terwijl ouders normaal gesproken verantwoordelijk zijn voor het welzijn van hun kinderen, worden deze kinderen gedwongen om voor hun ouders te zorgen. Hoewel dit soms noodzakelijk is, kan het een zware last worden die de ontwikkeling van het kind belemmert.
• Bemiddelaars, Waakhonden en Koppelaars. Conflicten tussen ouders kunnen kinderen in een lastige positie brengen. Ze willen beide ouders trouw zijn, maar worden soms gedwongen om partij te kiezen. Kinderen kunnen ook worden ingezet als waakhonden om de daden van een ouder te onderzoeken. Bij scheidingen kunnen kinderen zelfs proberen hun ouders weer bij elkaar te brengen. Dit kan leiden tot een gevoel van verantwoordelijkheid voor de relatie van hun ouders.
• De Boksbal. In sommige gezinnen worden kinderen het doelwit van de opgekropte frustraties van hun ouders. Het kind wordt zowel fysiek als emotioneel mishandeld, omdat het vaak niet terugslaat en omdat kinderen soms ongehoorzaam gedrag vertonen.
• De Bliksemafleider. Kinderen voelen feilloos aan wanneer er spanningen zijn tussen hun ouders. Sommige slimme kinderen gaan fout gedrag inzetten als een manier om de aandacht van de ouders af te leiden van hun eigen problemen. Als ouders gefocust zijn op de problemen van het kind moeten ze wel bij elkaar blijven.

Mag ik zijn wie ik ben?

Deze verschillende vormen van parentificatie kunnen diepgaande gevolgen hebben voor de emotionele ontwikkeling van kinderen. Het begrijpen van deze dynamieken is essentieel om de cyclus te doorbreken. Hiermee geef je kinderen de kans om hun eigen identiteit te ontwikkelen, los van de verwachtingen van hun ouders. Het is dus belangrijk om een omgeving te creëren waarin kinderen kind kunnen zijn. Een omgeving waarin ze niet de zware last van volwassen hoeven te dragen. Auteur: Madeleine van Mourik.